Met De Cultuur Loper werkt de school aan een opbouw in het cultuureducatieve programma over acht jaar. Hoe kun je daarin aansluiten bij de natuurlijke culturele ontwikkeling van kinderen? Hoe ziet die ontwikkeling eruit en wat vraagt het van leraren om hierop in te spelen? Kunstloc Brabant ontwikkelde hiervoor, in samenwerking met enkele deskundigen, een handvat: Doorkijkjes in de culturele ontwikkeling. Maak kennis met Ana van 5, Jeffrey van 7, Fleur van 9 en Alex van 11.
Werken aan samenhang en opbouw in het cultuurprogramma doe je onder meer door activiteiten bewuster te koppelen aan de ambities voor cultuureducatie. In de praktijk betekent dat vaak dat leraren een eigen cultuurles willen ontwerpen. Of een voorgenomen les of project zo insteekt, dat ze met de leerlingen niet alleen aan bijvoorbeeld het muzikale lesdoel werkt, maar ook aan het onderzoekend vermogen. Dit meer zelf invulling geven aan cultuurlessen, vraagt behalve didactische kennis en vaardigheden ook inzicht in de culturele ontwikkeling van leerlingen.
Juist als het gaat over cultuuronderwijs zeggen leraren daar ondersteuning bij te kunnen gebruiken. Wat mogen leraren op dit gebied van hun leerlingen verwachten? Hoe kunnen ze daarop aansluiten? Met deze doorkijkjes in de culturele ontwikkeling hopen we leraren een eerste houvast te bieden. Hier krijgen ze door de ogen van de leerlingen in verschillende video's een inkijkje in hun culturele ontwikkeling.
Er is hier niet gekozen voor een beschrijving van algemene kenmerken van de leeftijdsfase, maar voor portretten van vier specifieke kinderen. Elk kind vertoont de kenmerkende elementen van de culturele ontwikkeling in die bewuste leeftijdsfase. In Ana van 5 jaar bijvoorbeeld herken je een manier van kijken, denken en doen van de kleuters in je eigen groep. Tegelijkertijd zal je ook de verschillen zien. Datzelfde geldt voor de andere drie kinderen.
De doorkijkjes zijn gebaseerd op actuele literatuur (zie bronnen). Bij ieder kind is een aantal citaten opgenomen uit die literatuur. De gesproken voorbeelden uit diverse disciplines zijn door vakleraren aangeleverd. Er zijn ook illustratieve filmfragmenten toegevoegd waarin kinderen met elkaar in gesprek zijn over twee kunstwerken. Het zijn leeftijdsgenoten van Ana, Jeffrey, Fleur en Alex. Ook hier, en meer nog in de complete filmpjes, zijn verschillen en overeenkomsten tussen leeftijdsgenoten mooi herkenbaar.
Colofon
De publicatie Doorkijkjes in de culturele ontwikkeling is ontwikkeld in het kader van De Cultuur Loper met medewerking van Marcelle Hilgers en Lobke Meekes van Idkr8, Monique Warmer van Warmer educatief ontwerp en Clara Linders van Kunstloc Brabant.
Met dank aan Kimberley van Uden, Nele Vandeneede, Marjolein Buijs, Monique Haanskorf, Suzan Overmeer, Annemarie de Regt, Marieke Zeeman, Janneke Hagenaar, Jannie Koenen, Marjolein van den Akker, Olga van Miert, Robin Brugman, Tera Uijtdewilligen, Theisje van Dorsten.
Fotografie en film: Vicky Bogaert - Silver Sixpence Studio
Bronnen
L. Vermeersch, A. Vandenbroucke e.a, Culturele Basisvaardigheden, een ontwikkelingslijn op basis van de cultuurtheorie Cultuur in de Spiegel, 2016, KU Leuven, België.
Heusden van B., Rass A., Tans G., Cultuur2, Basis voor cultuuronderwijs, 2015, Groningen.
Van der Hoeven M., Jacobse A., e.a., Cultuur in de Spiegel in de praktijk, een leerplankader voor cultuuronderwijs. SLO, Cultuur in de Spiegel, Rijksuniversiteit Groningen, 2014, Enschede.
Van Dorsten T., Mirrors in the Making, Culture, education, and the development of metacognition in early and middle childhood (4-10), 2015, Rijksuniversiteit Groningen.