Wat is het?
'De culturele groei in beeld' is een gedachtegoed om het succes van de verandering ook op de lijn van de leerling te kunnen doorlopen. Op de lijn van de leerling ligt de basis voor borging van betekenisvolle cultuureducatie. Het gedachtegoed wordt vooral ingezet en actief gemaakt binnen de fases verdiepen en borgen. Het biedt een keuze in verschillende uitwerkingen om zodoende aan te kunnen sluiten op de gewenste situatie en wat dat voor de leerling kan betekenen.
'De culturele groei in beeld' ondersteunt zowel directie, leraar én leerling om culturele groei te gaan waarnemen om er vervolgens vanuit eenzelfde taal met elkaar over te kunnen spreken, in beeld te brengen en te waarderen / beoordelen.
"Mijn culturele groei"
Ik schrijf een culturele biografie.
Ik maak een cultureel zelfportret.
Ik heb een leer- of onderzoeksvraag.
Ik onderzoek en ik creëer.
Ik reflecteer met de leraar en met mijn klasgenoten.
Ik benoem wat betekenisvol voor mij is en ik spreek erover.
Ik breng mijn culturele groei in beeld.
Ik waardeer deze groei door de jaren heen.
Ik heb een portfolio.
Hoe werkt het?
Vanuit de visie en ambities van de school is voor iedere betrokkene helder wat de ontwikkeling en groei is die je bij de leerlingen wilt terugzien. Programma, samenwerking en deskundigheidsbevordering worden ingezet om cultuureducatie vorm te gaan geven.
Maar hoe kunnen leraar en leerling waarnemen dat het daadwerkelijk tot persoonlijke, culturele groei van de leerling leidt? En hoe nemen we de leerling mee binnen dat waarnemen, zodat hij of zij culturele groei zelf in beeld kan brengen en kan waarderen als bron voor zijn of haar cultureel bewustzijn?
Om het proces van groei te ondersteunen en zichtbaar te maken zijn er verschillende instrumenten en werkbladen ontwikkeld binnen het gedachtegoed. Je vindt ze hieronder in een opbouw onder het proces van groei en bewustzijn van de leerling.
"Ik schrijf een culturele biografie"
De leraar oriënteert allereerst met de leerlingen over wat kunst en cultuur is. Wat weten de leerlingen al over kunst en cultuur? Wat valt er allemaal onder? Een inventarisering om tot het maken van een persoonlijke culturele biografie te komen.
De leerling schrijft de bio in de vorm van een bericht en vertelt over zijn kennis, vaardigheden, ervaringen binnen kunst en cultuur. Het bericht wordt bewaard om er bijvoorbeeld aan het eind van het schooljaar nog eens naar te kijken en te herschrijven vanuit hun nieuwe kennis en ervaringen. Ze kunnen bovendien vertellen over wat hun opvalt aan hun oude en nieuwe biografie en dat inzicht erbij schrijven.
"Ik hou van reizen"
JJ is 10 jaar en heeft ook een culturele biografie geschreven.
"Ik maak een cultureel zelfportret"
Vervolgens maakt de leerling een cultureel zelfportret. Vanuit vragen als: waar sta jij voor binnen kunst en cultuur? Wat is voor jou belangrijk? Wat mag nooit verdwijnen? Wat spreekt je het meest aan? Wat brengt je in beweging? En wat zou je nog willen gaan ervaren? De leerling verbeeldt zijn of haar wensen en waarde voor kunst en cultuur in jouw zelfportret.
het zelfportret geeft leerling en leraar zicht op het cultureel bewustzijn. Wat betekent kunst en cultuur voor de leerling en voor de wereld om hem of haar heen?
De leerling reflecteert vervolgens op zijn zelfportret om over dat bewustzijn te kunnen vertellen en het proces van groei zelf te gaan waarderen (zie 'Ik reflecteer met de leraar en met mijn klasgenoten') .
Ik heb een onderzoeksvraag
Vervolgens maken de leerlingen een persoonlijke cultureel zelfportret. Ze hebben nu een idee wat kunst en cultuur inhoudt. Dan nu de vraag wat is voor jou belangrijk aan cultuur? Waar verhoudt je je het meest mee? Wat doe je binnen cultuur? Wat heb je meegemaakt? Wat zou je willen ervaren? Wat vindt je gaaf, mooi, ontroerend, leuk. Verbeeldt het in jouw zelfportret. Waar sta jij voor binnen cultuur. Dat kan in allerlei vormen uitgewerkt worden.
Collage, tekening, film, foto. Beeld. Zorg voor een diverse materiaalkeuze zoals gekleurd papier, tijdschriften vol afbeeldingen, tekenpotloden, verf, stiften, fotocamera, enz.
Op groot papier zodat er ruimte is om te verbeelden.
De leer- en onderzoeksvraag
Vervolgens maken de leerlingen een persoonlijke cultureel zelfportret. Ze hebbe nu een idee wat kunst en cultuur inhoudt. Dan nu de vraag wat is voor jou belangrijk aan cultuur? Waar verhoudt je je het meest mee? Wat doe je binnen cultuur? Wat heb je meegemaakt? Wat zou je willen ervaren? Wat vindt je gaaf, mooi, ontroerend, leuk. Verbeeldt het in jouw zelfportret. Waar sta jij voor binnen cultuur. Dat kan in allerlei vormen uitgewerkt worden.
Collage, tekening, film, foto. Beeld. Zorg voor een diverse materiaalkeuze zoals gekleurd papier, tijdschriften vol afbeeldingen, tekenpotloden, verf, stiften, fotocamera, enz.
Op groot papier zodat er ruimte is om te verbeelden.
ik maak
Vervolgens maken de leerlingen een persoonlijke cultureel zelfportret. Ze hebbe nu een idee wat kunst en cultuur inhoudt. Dan nu de vraag wat is voor jou belangrijk aan cultuur? Waar verhoudt je je het meest mee? Wat doe je binnen cultuur? Wat heb je meegemaakt? Wat zou je willen ervaren? Wat vindt je gaaf, mooi, ontroerend, leuk. Verbeeldt het in jouw zelfportret. Waar sta jij voor binnen cultuur. Dat kan in allerlei vormen uitgewerkt worden.
Collage, tekening, film, foto. Beeld. Zorg voor een diverse materiaalkeuze zoals gekleurd papier, tijdschriften vol afbeeldingen, tekenpotloden, verf, stiften, fotocamera, enz.
Op groot papier zodat er ruimte is om te verbeelden.
Voordelen van Het Cultureel Zelfportret
-
Flexibel: inzetbaar op elk moment
-
Laagdrempelig: een school kan zo groot of klein starten als ze zelf wil
-
Breed inzetbaar: geschikt voor elke school, ongeacht culturele onderwijsvisie en ambities
-
Gebruiksvriendelijk: tools nemen leerlingen bij de hand
-
Veilig: een afgesloten webomgeving
-
Persoonlijk: elke leerling krijgt een eigen inlog, persoonlijke tijdlijn en zelfportret tijdlijn
-
Inzichtelijk: de leraar kan persoonlijke notities maken
-
Ondersteunend: biedt leraar en leerling handvatten om een leervraag te maken en te reflecteren
-
Opbrengstgericht: toont prestaties van individuele leerlingen en de groep als geheel
-
Overdraagbaarheid: de leerling neemt zijn Cultureel Zelfportret mee van klas naar klas en van PO naar VO
-
Gebruik van tags: de drie competenties cultuureducatie komen in de taal van de leerling terug in hun tijdlijn gekoppeld aan hun vragen, eigen werk en hun reflectie erop.
Beelden uit Het Cultureel Zelfportret
Onderstaande film toont de mogelijkheden van Het Cultureel Zelfportret. Vanuit de versie voor VO scholen krijgen leraren en leerlingen op de school een goed beeld van hoe het instrument praktisch werkt.
Meer achtergrond
Lees en deel het artikel uit de landelijke publicatie CmK van het Fonds voor Cultuurparticipatie:
Bij interesse van een school
- Als een school wil starten met Het Cultureel Zelfportret vindt er een intakegesprek plaats met een trainer. In dit gesprek worden inhoudelijke keuzes opgehaald, gebaseerd op het De Cultuur Loper traject van de school, de ambities en een (team)training die daarop aansluit. Dit kan betekenen dat een huidige teamtraining wordt verdiept met de inzet van Het Cultureel Zelfportret of dat het instrument is geïntegreerd in een nieuwe teamtraining.
- Het Cultureel Zelfportret kan starten in alle klassen maar ook bijvoorbeeld in één klas, bij een leraar die er vanaf het begin veel affiniteit mee heeft. De ambitie van de school kan ook sturend zijn in deze keuzes. (Zo kan Het Cultureel Zelfportret in groep 8 de leerling bijvoorbeeld een portfolio bieden voor de voortgang van zijn leerproces in VO.)
- Naar aanleiding van het intakegesprek wordt er een warme offerte opgesteld tussen de school en de trainer. De trainer voert de implementatie van Het Cultureel Zelfportret uit in zijn of haar trainingsbijeenkomsten.
- Daarnaast wordt er een financiële overeenkomst opgesteld tussen Kunstloc Brabant en de school over de inzet van Het Cultureel Zelfportret.
- Er worden ook praktische keuzes met elkaar afgestemd en vormgegeven (zoals ICT-mogelijkheden, Algemene Verordering Gegevensbescherming/AVG, implementatie).
- De informatie over Het Cultureel Zelfportret op De Cultuur Loper website is in te zetten om een geïnteresseerde school meer informatie te geven over het instrument.
Reactie van een leraar en een leerling
‘Als ik later naar mijn cultureel zelfportret kijk, dan zie ik of ik groot geworden ben.’ (leerling groep 3)
‘In het CZP laat de leerling zien wat hem verwondert, wat hij wil weten en wil leren om verder te komen in zijn creatieve proces. Als leraar is het daarnaast ook heel interessant om in het begin van het jaar al te zien in het zelfportret waar kennis, interesses en verlangens binnen kunst en cultuur van de leerling zich bevindt’. En hem dat ook aan het eind van groep 8 mee te kunnen geven naar zijn nieuwe leeromgeving.' (leraar groep 8)
